Viêm tuyến nước bọt không phải là một căn bệnh nghiêm trọng, nhưng không vì thế mà người bệnh có thể chủ quan để bệnh kéo dài. Những biến chứng từ viêm tuyến nước bọt có thể để lại nhiều hậu quả nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ của người bệnh. Các biến chứng này bao gồm áp xe tuyến nước bọt, biến dạng khuôn mặt, tắc nghẽn đường hô hấp và nhiễm khuẩn máu.

Tất cả đều có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, việc nhận diện sớm và điều trị thích hợp là cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe răng miệng. Cùng Nha khoa Bảo Ngọc theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn để phòng tránh nhé!

Bệnh viêm tuyến nước bọt là gì?

Tuyến nước bọt là hệ thống các tuyến nằm xung quanh khoang miệng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Khi bị viêm, tuyến nước bọt có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe.

Viêm tuyến nước bọt là tình trạng nhiễm trùng tại các tuyến nước bọt. Nguyên nhân gây nhiễm trùng có thể do sỏi làm tắc nghẽn ống tuyến, sự giảm tiết nước bọt, hoặc các yếu tố khác. Viêm tuyến nước bọt thường xảy ra chủ yếu ở tuyến mang tai và tuyến dưới hàm. Một trong những loại viêm thường gặp nhất là viêm do quai bị, vì hầu như mọi người đều có khả năng mắc bệnh này ít nhất một lần trong đời.

Có 3 tuyến nước bọt chính nằm ở hai bên mặt

Tuyến mang tai: Đây là tuyến lớn nhất, nằm ở hai bên má, phía trên hàm và trước tai. Khi một trong hai tuyến này bị viêm, tình trạng này được gọi là viêm tuyến nước bọt mang tai.
Tuyến dưới hàm: Tuyến này nằm ở hai bên hàm, phía dưới xương hàm.
Tuyến dưới lưỡi: Tuyến này nằm ở phía dưới của miệng, ngay dưới lưỡi.

Ngoài ba tuyến lớn này, còn có hàng trăm tuyến nước bọt nhỏ khác, có nhiệm vụ tiết nước bọt từ các ống nước bọt xung quanh miệng.

Căn nguyên của viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt thường xảy ra do giảm bài tiết hoặc tắc nghẽn ống dẫn, tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng này có thể xuất hiện mà không có nguyên nhân rõ ràng. Các tuyến nước bọt chính bao gồm tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi.

Viêm tuyến nước bọt thường gặp nhất ở tuyến mang tai và thường xảy ra ở những đối tượng sau:

Bệnh nhân từ 50 đến 60 tuổi.
Những người mắc bệnh mãn tính dẫn đến khô miệng.
Bệnh nhân mắc hội chứng Sjögren.
Thanh thiếu niên và người trẻ tuổi có tình trạng biếng ăn.
Trẻ em (1-18 tuổi) bị viêm tuyến mang tai tái phát, thường không xác định được nguyên nhân.

Vi khuẩn gây bệnh phổ biến nhất trong trường hợp viêm tuyến nước bọt là Staphylococcus aureus, bên cạnh đó còn có các vi sinh vật khác như các loại liên cầu, trực khuẩn ruột và các vi khuẩn kỵ khí khác.

Viêm tuyến mang tai cũng có thể xuất hiện ở những bệnh nhân đã trải qua xạ trị vùng khoang miệng hoặc điều trị bằng I – ốt phóng xạ cho bệnh ung thư tuyến giáp. Mặc dù đôi khi được mô tả là viêm tuyến nước bọt, tình trạng viêm này hiếm khi là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, đặc biệt là khi không có dấu hiệu sốt.

Viêm tuyến mang tai tái phát ở trẻ vị thành niên là một tình trạng chưa rõ nguyên nhân, thường gặp ở trẻ em từ 4 đến 6 tuổi và thường tự khỏi khi đến tuổi dậy thì. Các yếu tố như dị ứng, nhiễm trùng, di truyền và rối loạn tự miễn dịch vẫn chưa được xác định là nguyên nhân. Ngoại trừ bệnh quai bị, viêm tuyến mang tai tái phát ở trẻ vị thành niên là dạng viêm tuyến mang tai phổ biến thứ hai ở trẻ em.

Nguyên nhân bị viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt thường gặp nhất do các loại virus, bao gồm virus quai bị, HIV, Coxsackievirus, virus parainfluenza loại 1 và 2, virus herpes và virus cúm A. Bên cạnh đó, bệnh viêm tuyến nước bọt cũng có thể do vi khuẩn hoặc nấm gây ra. Các vi khuẩn thường liên quan đến viêm tuyến nước bọt bao gồm Staphylococcus aureus, cùng với các loại vi khuẩn khác như vi khuẩn liên cầu và vi khuẩn Coliform.

Nhiễm trùng tuyến nước bọt thường khởi phát bằng sự giảm lưu lượng nước bọt hoặc tắc nghẽn trong tuyến. Tình trạng tắc nghẽn có thể tạo điều kiện cho vi sinh vật xâm nhập và phát triển, dẫn đến viêm tại chỗ. Khi bị viêm, các tuyến nước bọt có xu hướng tiết ra ít nước bọt hơn, hoặc có thể gây ra tình trạng tích tụ dịch trong ống tuyến, điều này lại làm tăng nồng độ vi khuẩn hoặc virus trong nước bọt.

Tắc nghẽn do sưng tuyến nước bọt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như:

Sỏi tuyến nước bọt
Ống nước bọt bị gấp khúc
Khối u tuyến
Các bất thường trong cấu trúc tuyến nước bọt
Sẹo hẹp ống tuyến

Trong khi đó, tình trạng giảm tiết nước bọt thường xuất phát từ các yếu tố như:

Tuổi tác, thường gặp ở người từ 50 – 60 tuổi.
Người vừa trải qua phẫu thuật.
Xạ trị trong khoang miệng.
Bệnh Sjögren.
Chứng khô miệng hoặc mất nước.
Rối loạn ăn uống, suy dinh dưỡng, hoặc miễn dịch yếu.
Sử dụng một số loại thuốc như kháng histamin, thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc an thần và thuốc chống trầm cảm.
Các tình trạng như suy thận, thở bằng miệng khi ngủ, căng thẳng, nấm miệng, và đái tháo đường.

Những yếu tố này đều có thể làm tăng nguy cơ viêm tuyến nước bọt và ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng.

Dấu hiệu nhận biết và biến chứng khi viêm tuyến nước bọt

Biểu hiện viêm tuyến nước bọt thường gặp

Sưng tuyến nước bọt: Viêm sưng ở tuyến mang tai hoặc dưới hàm có thể gây biến dạng mặt, như phình to ở má, cổ bạnh và cằm xệ.
Da vùng tuyến mang tai: Da có thể căng cứng, bóng, thường không đỏ, nhưng có thể sờ thấy nóng và đau. Nếu viêm do virus, ấn vào sẽ không thấy lõm; nếu viêm do vi khuẩn, da có thể đỏ và ấn vào sẽ thấy lõm.
Nước bọt: Giảm lượng nước bọt, nước bọt trở nên ít và quánh.
Lỗ ống tuyến: Nếu viêm do vi khuẩn, lỗ ống tuyến sẽ có dấu hiệu viêm đỏ hoặc có mủ chảy ra khi vuốt dọc ống tuyến.
Góc hàm: Sưng to ở góc hàm do viêm tuyến mang tai hoặc dưới hàm, hoặc do hạch bạch huyết to.
Các biểu hiện khác: Có thể kèm theo dấu hiệu viêm tuyến nước bọt khác như đau họng, khó há miệng hoặc đau hàm; cảm giác đau lan ra tai khi nuốt; sốt ớn lạnh kèm theo đau đầu; mệt mỏi; hôi miệng. Trong trường hợp nhiễm trùng do khối u, người bệnh có thể cảm thấy u cục hoặc cứng ở khu vực bị viêm.

Người bệnh nên đến bệnh viện ngay khi các triệu chứng viêm bắt đầu gây khó khăn trong việc ăn uống, nuốt hoặc thở, gây đau nhiều và các triệu chứng viêm tuyến nước bọt không thuyên giảm. Dù đã áp dụng các biện pháp như ngậm nước muối, vệ sinh răng miệng và điều trị tại nhà.

Biến chứng khi bị viêm tuyến nước bọt

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tuyến nước bọt có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

Khi tình trạng nhiễm trùng không được kiểm soát hoặc điều trị muộn, có thể dẫn đến sự tích tụ mủ trong tuyến nước bọt, tạo thành áp xe. Áp xe có thể gây đau đớn và cần phải được can thiệp y tế để dẫn lưu mủ.
Viêm nhiễm mạn tính ở tuyến nước bọt có thể dẫn đến phì đại tuyến nước bọt. Tình trạng này có thể do các nguyên nhân tự miễn hoặc sự hình thành u tân sinh, làm tăng kích thước tuyến và ảnh hưởng đến chức năng của nó.
Nhiễm trùng không được kiểm soát có thể dẫn đến sưng ở cổ, gây tắc nghẽn đường thở. Điều này có thể trở thành một tình trạng khẩn cấp, đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
Nhiễm trùng có thể lan đến các vùng lân cận, như xương mặt hoặc các mô mềm khác, gây ra các biến chứng phức tạp hơn và khó kiểm soát.
Người bệnh cần nhận thức rõ về những biến chứng này và tìm kiếm sự can thiệp y tế ngay khi có dấu hiệu viêm tuyến nước bọt, nhằm giảm thiểu nguy cơ gặp phải các tình trạng nghiêm trọng.

Ngoài ra trên bài viết này Nha khoa Bảo Ngọc nói về viêm tuyến nước bọt cũng là một lời cảnh báo cho mọi người. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để tránh những hệ lụy về sức khỏe và thẩm mỹ. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng của viêm tuyến nước bọt, hãy nhanh chóng tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế.

Để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết hơn, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 0333.235.115. Nha khoa Bảo Ngọc luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong việc chăm sóc sức khỏe răng miệng!