Gây tê tại chỗ là gì? Thủ thuật khi nhổ răng và lưu ý quan trọng

Gây tê là một phương pháp giảm đau được sử dụng trong nhiều loại phẫu thuật, giúp ngăn chặn cảm giác đau đớn. Có nhiều kỹ thuật gây tê khác nhau, và việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Trong bài viết dưới đây, Nha khoa Bảo Ngọc sẽ cùng bạn tìm hiểu về thủ thuật gây tê tại chỗ và một số lưu ý về thủ thuật gây tê.

Xem thêm: Gây mê tĩnh mạch có ưu và nhược điểm gì? Các phương pháp gây mê

Gây tê tại chỗ là gì?

Gây tê tại chỗ là một phương pháp y tế được sử dụng để giảm đau nhakhoa hoặc tạo cảm giác mất cảm giác tại một khu vực nhỏ trên cơ thể mà không làm ảnh hưởng đến các bộ phận khác. Các tác nhân gây tê tại chỗ thường được sử dụng dưới dạng thuốc tê, chẳng hạn như lidocain, bupivacain hoặc prilocain, có thể được tiêm trực tiếp vào khu vực cần gây tê hoặc sử dụng dạng bôi, dạng xịt.

Phương pháp gây tê tại chỗ hoạt động bằng cách ngăn chặn sự truyền tải tín hiệu đau từ các đầu dây thần kinh tới não, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình thủ thuật. Tuy nhiên, vì tác dụng của nó chỉ giới hạn ở một khu vực nhỏ và thời gian tác dụng thường ngắn, phương pháp này không thể thay thế cho các phương pháp gây tê sâu hơn hoặc gây mê toàn thân trong những ca phẫu thuật phức tạp hơn.

Bên cạnh các ưu điểm như nhanh chóng, ít gây tác dụng phụ và hồi phục nhanh, gây tê tại chỗ còn giúp bệnh nhân duy trì tỉnh táo và có thể tương tác với bác sĩ trong suốt quá trình thủ thuật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải các phản ứng phụ như dị ứng thuốc tê hoặc tổn thương tạm thời các dây thần kinh tại khu vực được gây tê.

Xem thêm: 5 Điều bạn cần biết về tiền mê trước khi thực hiện phẫu thuật

Phương pháp gây tê tại chỗ

Phương pháp gây tê tại chỗ có thể được chia thành các loại khác nhau tùy vào cách thức và mục đích sử dụng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

• Gây tê bề mặt: Phương pháp này thực hiện bằng cách nhỏ, phun hoặc bôi thuốc tê lên bề mặt niêm mạc hoặc da. Thuốc tê sẽ thẩm thấu vào lớp biểu mô và làm tê liệt các đầu dây thần kinh tại khu vực đó. Gây tê bề mặt thường được áp dụng trong các tiểu phẫu tai, mũi, họng, răng miệng, mắt và các thủ thuật nội soi. Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản, ít xâm lấn và dễ thực hiện, nhưng chỉ phù hợp với những ca phẫu thuật ít xâm lấn.
• Gây tê thấm: Đây là phương pháp tiêm thuốc tê trực tiếp vào các lớp mô dưới da, nơi các dây thần kinh phân bố. Thuốc tê sẽ lan tỏa và gây mất cảm giác tại khu vực được tiêm. Gây tê thấm thường được sử dụng trong các ca phẫu thuật nhỏ, vết mổ nông, hoặc các thủ thuật như chích rạch áp xe, khâu vết thương. Phương pháp này có thể áp dụng cho những ca phẫu thuật yêu cầu làm tê ở một vùng rộng hơn so với gây tê bề mặt.
• Gây lạnh: Phương pháp này sử dụng các loại thuốc mê bay hơi nhanh như Kélen để phun lên bề mặt da. Lạnh sẽ làm giảm nhiệt độ tại khu vực đó, gây tê cục bộ và giảm đau. Gây lạnh chủ yếu được sử dụng trong các thủ thuật chích rạch áp xe hoặc một số thủ thuật đơn giản khác. Phương pháp này không xâm lấn và giúp giảm đau tạm thời, nhưng tác dụng của nó chỉ duy trì trong thời gian ngắn và chủ yếu phù hợp với các thủ thuật nhanh chóng.

Các phương pháp gây tê tại chỗ giúp giảm đau hiệu quả và có ưu điểm là ít xâm lấn, hồi phục nhanh, nhưng mỗi phương pháp sẽ có phạm vi và tác dụng khác nhau, phù hợp với các loại thủ thuật khác nhau.

Xem thêm: Nha khoa gây mê là gì? Lợi ích và rủi ro khi sử dụng dịch vụ này

Phương pháp gây tê tại chỗ khác

Gây tê vùng

Bên cạnh gây tê tại chỗ, gây tê vùng là một trong những phương pháp gây tê phổ biến hiện nay. Phương pháp này hoạt động bằng cách sử dụng thuốc tê để tác động trực tiếp lên các đường dẫn truyền thần kinh, như rễ thần kinh hay đám rối thần kinh, từ đó làm mất cảm giác đau ở khu vực cơ thể do những dây thần kinh này chi phối.

Gây tê tủy sống

Thuốc tê được đưa vào khoang dưới nhện, nơi nó hoà trộn với dịch não tủy và phong bế các rễ thần kinh xuất phát từ tủy sống, từ đó làm mất cảm giác đau ở vùng cơ thể mà những rễ thần kinh này kiểm soát. Phương pháp này thường được thực hiện tại các đốt sống thắt lưng (L1 – L5). Ưu điểm của gây tê tủy sống là dễ thực hiện, chi phí thấp, thời gian tác dụng nhanh và hiệu quả cao trong việc làm mềm cơ. Tuy nhiên, nhược điểm là thời gian tác dụng ngắn và khó kiểm soát.

Phương pháp này thường được sử dụng trong các phẫu thuật chi dưới, bụng dưới, sản khoa, phẫu thuật thận và tiết niệu. Chống chỉ định bao gồm các trường hợp bệnh nhân bị sốc, thiếu khối lượng tuần hoàn, rối loạn đông máu, đang điều trị chống đông, nhiễm trùng tại vị trí tiêm, dị ứng thuốc tê, hoặc bệnh nhân từ chối phương pháp này.

Xem thêm: Tác dụng của thuốc mê bay hơi? Phân loại các thuốc gây mê tốt nhất

Gây tê ngoài màng cứng

Thuốc tê được tiêm vào khoang ngoài màng cứng, phong bế các rễ thần kinh, từ đó làm mất cảm giác đau ở vùng cơ thể mà những rễ thần kinh này kiểm soát. Sau khi tiêm thuốc vào khoang ngoài màng cứng, tác dụng của nó sẽ diễn ra tại khoanh tủy xung quanh vị trí tiêm. Phương pháp này có thể được thực hiện tại các đốt sống ngực hoặc thắt lưng, và có thể sử dụng catheter để duy trì giảm đau kéo dài.

Ưu điểm của gây tê ngoài màng cứng là tác dụng kéo dài, có thể duy trì liên tục để giảm đau sau phẫu thuật, kiểm soát được mức độ phong bế và ít ảnh hưởng đến huyết động. Tuy nhiên, kỹ thuật này khó thực hiện, thời gian chờ tác dụng lâu, và đôi khi tác dụng không hoàn toàn, ít làm mềm cơ. Phương pháp này thường được sử dụng trong phẫu thuật bụng dưới, sản khoa, phẫu thuật thận, tiết niệu, phẫu thuật chi dưới và giảm đau sau phẫu thuật ngực, bụng, chi dưới. Các chống chỉ định của phương pháp này tương tự như với gây tê tuỷ sống.

Xem thêm: Tại sao cần tiền mê khi nhổ răng khôn trong nha khoa hiện nay?

Gây tê ngoại vi thần kinh

Thuốc tê được tiêm vào vị trí xung quanh một hoặc nhiều đám rối thần kinh ngoại vi để phong bế vùng cơ thể mà các dây thần kinh này chi phối. Thời gian tác dụng của thuốc phụ thuộc vào khối lượng và thể tích thuốc tê sử dụng. Các vị trí gây tê phổ biến bao gồm đám rối cánh tay, thần kinh đùi và thần kinh hông to.

Phương pháp này có ưu điểm là gây tê chọn lọc, ít ảnh hưởng đến toàn thân, kỹ thuật không quá phức tạp và có thể sử dụng để duy trì giảm đau sau phẫu thuật. Kỹ thuật này thường được áp dụng trong phẫu thuật chi trên (xương đòn, khớp vai, cánh tay, cẳng tay, bàn tay) và chi dưới (cẳng chân, khớp gối), cũng như giảm đau sau phẫu thuật chi trên và chi dưới. Chống chỉ định của phương pháp này bao gồm trường hợp bệnh nhân bị nhiễm trùng tại vị trí tiêm, rối loạn đông máu, đang điều trị chống đông, hoặc từ chối thực hiện phương pháp này.

Ngày nay, các phương pháp gây tê được áp dụng trong hầu hết các ca phẫu thuật điều trị, giúp bệnh nhân không phải chịu đau đớn và giảm thiểu tối đa nguy cơ trong quá trình phẫu thuật. Tuy nhiên, để thực hiện các phương pháp gây tê hay gây mê, bệnh nhân cần lựa chọn những cơ sở y tế uy tín.

Xem thêm: Top 3 cách giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả được bác sĩ chỉ định

Những điều cần biết trước khi thực hiện gây tê

Thời gian hồi phục sau khi gây tê tại chỗ ít hơn nhiều so với gây mê toàn thân và hầu hết các thủ thuật sử dụng gây tê tại chỗ tương đối nhanh chóng.

Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa cơ bản trước khi làm thủ thuật để chuẩn bị cho quá trình gây tê, bao gồm:

• Nhịn ăn hoặc uống trong một thời gian nhất định trước khi làm thủ thuật.
• Tránh uống rượu hoặc hút thuốc ít nhất 24 giờ trước khi làm thủ thuật.
• Không trang điểm nếu phẫu thuật thực hiện trên khuôn mặt.
• Tháo đồ trang sức khỏi khu vực phẫu thuật.

Biến chứng và rủi ro có thể gặp phải khi gây tê

Trong hầu hết trường hợp gây mê là an toàn. Một vài trường hợp, rủi ro có thể xảy ra như tai biến về tim mạch, hô hấp, thần kinh, phản vệ… Các rủi ro cũng phụ thuộc vào loại phẫu thuật, tình trạng của bệnh nhân, loại gây mê được sử dụng. So với gây mê, gây tê có một số ưu điểm hơn, tuy nhiên cũng cần lưu ý các biến chứng có thể gặp của biện pháp này như ngộ độc thuốc tê, yếu liệt chi, tổn thương thần kinh, đau thắt lưng, bí tiểu, đau đầu.

Những rủi ro từ gây tê vùng bao gồm: dị ứng với thuốc gây tê, chảy máu quanh cột sống, đi tiểu khó, giảm huyết áp, nhiễm trùng ở cột sống, tổn thương thần kinh và co giật (rất hiếm khi xảy ra), ngộ độc, nhức đầu dữ dội.

Xem thêm: Thuốc giảm đau sau phẫu thuật: Các loại phổ biến và lưu ý khi sử dụng

Một số vấn đề cần lưu ý khi thực hiện gây tê

Khi thực hiện phương pháp gây tê, có một số vấn đề cần lưu ý:

• Hiện nay có nhiều loại hình gây tê khác nhau, và việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ quyết định. So với gây mê toàn thân, thời gian phục hồi sau khi gây tê tại chỗ ngắn hơn rất nhiều và các thủ thuật sử dụng phương pháp này thường được tiến hành khá nhanh chóng.
• Để đảm bảo quá trình gây tê diễn ra an toàn và hiệu quả, bệnh nhân cần nhịn ăn hoặc uống trong một khoảng thời gian nhất định trước khi thực hiện thủ thuật, không uống rượu hoặc sử dụng các chất kích thích ít nhất 24 giờ trước khi làm thủ thuật.
• Một số biến chứng có thể gặp phải khi thực hiện gây tê bao gồm dị ứng thuốc tê, ngộ độc thuốc tê, đau lưng, bí tiểu, tổn thương thần kinh và đau đầu.

Xem thêm: Tại sao cần tiền mê khi nhổ răng khôn trong nha khoa hiện nay?

Gây tê tại chỗ là một kỹ thuật an toàn và hiệu quả, thường được sử dụng trong các thủ thuật y tế và phẫu thuật nhỏ. Với khả năng kiểm soát cơn đau tại vùng điều trị mà không ảnh hưởng đến toàn thân, phương pháp này mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình gây tê diễn ra thuận lợi, cả bệnh nhân và người thực hiện cần tuân thủ các hướng dẫn và lưu ý cần thiết. Quý khách hàng có thắc mắc gọi về hotline 0333.235.115 của nha khoa Bảo Ngoc để được tư vấn chi tiết hơn.

Có thể bạn quan tâm: Hé lộ 7 sự thật về trồng răng Implant để có hàm răng hoàn hảo