Giải phẫu cấu trúc xoang hàm? Nguyên nhân chấn thương vỡ xoang hàm 

Xoang hàm là một hốc nằm trong xương hàm trên có vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng của khuôn mặt. Do sự liên kết chặt chẽ giữa xoang hàm và các thành phần khác của khối xương mặt, chấn thương vỡ xoang hàm thường không thể tách rời khỏi các chấn thương liên quan đến khối xương mặt. Những chấn thương này có thể xảy ra do tai nạn giao thông, chấn thương thể thao hoặc các tình huống va chạm mạnh.

Dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc xương mà còn có thể gây ra các vấn đề về chức năng hô hấp và thẩm mỹ. Do đó, Nha khoa Bảo Ngọc chia sẻ kiến thức để hiểu rõ về chấn thương vỡ xoang hàm và cách xử trí là rất cần thiết để đảm bảo sức khỏe cho người bệnh.

Xem thêm: Nẹp vít gãy xương hàm: Phương pháp hiện đại điều trị gãy xương hàm

Giải phẫu ứng dụng cấu trúc xoang hàm

Xoang hàm là xoang lớn nhất trong các xoang cạnh mũi, có thể tích từ 15 đến 30 ml. Xoang này nằm trong xương hàm trên, có hình dạng nón tháp, với đỉnh là mỏm gò má của xương hàm trên và đáy là thành trong của xoang. Các thành còn lại bao gồm thành trên, thành dưới, thành sau và thành trước.

• Thành trong : Là thành ngoài của hốc mũi, chứa nhiều cấu trúc quan trọng liên quan đến phẫu thuật nội soi mũi xoang, như lỗ thông xoang hàm, khe bán nguyệt, bóng sàng, mỏm móc, phễu sàng và tế bào Haller. Lỗ thông xoang hàm thường nằm ở 1/3 dưới sau mỏm móc, có đường kính từ 3 đến 6 mm. Khoảng 30 – 40% có lỗ thông xoang hàm phụ ở phía sau.
• Thành trước: Là mặt trước của xương hàm trên, có lỗ thần kinh dưới ổ mắt cho thần kinh dưới ổ mắt đi qua, và trên bề mặt có các thần kinh huyệt răng trên trước và giữa. Chấn thương vỡ mặt trước xoang hàm có thể dẫn đến tê mặt, ê răng và nhạy cảm răng. Giữa mặt trước xương hàm có hố nanh, là vị trí mỏng nhất của thành trước xoang hàm (dày khoảng 2 mm), đây cũng là đường vào của phẫu thuật Caldwell Luc.
• Thành trên: Là sàn ổ mắt, được tạo bởi các xương gò má, xương hàm trên và mảnh khẩu cái. Thành này có ống thần kinh dưới ổ mắt. Do được ghép từ nhiều xương khác nhau, thành trên xoang hàm yếu và dễ vỡ do chấn thương, có thể làm ổ mắt bị rớt một phần xuống lòng xoang hàm (chấn thương Blow – out).
• Thành dưới: Gồm mỏm huyệt răng của xương hàm trên. Ở trẻ em, sàn xoang hàm nằm ngang với sàn mũi do xoang hàm chưa phát triển hoàn thiện. Ở người lớn, sàn xoang hàm thường nằm dưới sàn hốc mũi từ 5 đến 10 mm. Thành dưới xoang hàm liên quan đến các răng hàm trên từ răng số 3 đến số 8, do đó, sâu răng hàm trên dễ dẫn đến viêm xoang hàm và viêm đa xoang.
• Thành sau: Được tạo bởi xương gò má và cánh lớn của xương bướm, thường dày ở rìa và mỏng ở trong. Thành sau xoang hàm có liên quan chặt chẽ đến hố chân bướm hàm và hố dưới thái dương. Hố chân bướm hàm là một hố nhỏ nằm ngay sau xoang hàm, chứa nhiều cấu trúc quan trọng như động mạch hàm và các nhánh của nó (động mạch bướm khẩu cái, động mạch khẩu cái xuống…), thần kinh hàm (V2), hạch bướm khẩu cái và đám rối chân bướm. Trong phẫu thuật chấn thương vỡ xoang hàm cần nội soi mũi xoang, các phẫu thuật viên mở thành sau xoang hàm để tiếp cận động mạch hàm, động mạch bướm khẩu cái và phẫu thuật u vùng hố chân bướm hàm.

Xem  thêm: Các phương pháp phẫu thuật gãy xương hàm dưới và lưu ý sau điều trị

Nguyên nhân bị chấn thương vỡ xoang hàm 

Nguyên nhân trực tiếp

• Di vật cứng đâm thủng vùng hàm ếch.
• Hậu quả của việc nhổ răng.
• Chấn thương vỡ xoang hàm do hỏa khí.
• Các chấn thương vỡ xoang hàm do bom, mìn thường gây ra tổn thương nghiêm trọng làm vỡ nát vùng mặt, mất toàn bộ vùng mũi, xương hàm trên và vỡ ổ mắt.

Nguyên nhân gián tiếp bị chấn thương vỡ xương hàm

• Vỡ xương hàm trên dẫn đến vỡ xoang, thường gặp trong tai nạn giao thông.
• Sang chấn đập vào hàm mặt làm gãy xương gò má có thể làm cho xương này gãy và đâm vào xoang. Ví dụ như trong trường hợp té ngã từ độ cao hoặc khi tay quay máy cày đập vào mặt.

Xem thêm: Gãy phức hợp gò má và những điều cần biết trong chẩn đoán và điều trị

Phân loại bị chấn thương vỡ xoang hàm 

Chấn thương vỡ xoang hàm đơn giản

Trong loại chấn thương vỡ xoang hàm này, tổn thương chỉ xảy ra tại thành xoang hàm mà không lan rộng ra các bộ phận khác. Khi xoang hàm bị vỡ nhưng không có sự di chuyển của các mảnh xương như trong trường hợp vỡ do thủng hàm ếch hoặc do đạn xuyên qua xoang, máu sẽ chảy ra mũi một ít.

Trong khi phần lớn sẽ đọng lại trong xoang. Nửa mặt bên xoang vỡ sẽ bị sưng. Chụp X – Quang sẽ được thực hiện để kiểm tra xem có dị vật trong xoang hay không.

Trường hợp không có dị vật: Điều trị nội khoa sẽ được áp dụng. Nếu vết thủng ở thành xoang là nhỏ, nó có thể tự đóng lại. Đối với những lỗ thủng rộng, cần khâu lại phần mềm.

Trường hợp có dị vật trong xoang: Cần thực hiện phẫu thuật xoang để lấy dị vật ra.

Xem thêm: Bị gãy xương gò má có cần phẫu thuật không? Cách điều trị kịp thời

Chấn thương vỡ xoang kèm các tổn thương lân cận

• Di lệch nứt xương gò má
• Tím bầm ở gò má.
• Hai gò má mất cân đối.
• Góc dưới ngoài của gờ hố mắt bị sụp.
• Chảy máu mũi.
• Tràn khí dưới da.

Xử Trí: Điều trị nội khoa để tránh viêm nhiễm, kết hợp xương gò má.

• Di lệch gờ lợi
• Lệch khớp cắn.
• Di động bất thường ở gờ lợi.

Xử Trí: Điều trị nội khoa để tránh viêm nhiễm, cố định gờ lợi bằng buộc liên hàm hoặc làm máng giữ hai hàm răng lại.

Xem thêm: Phức hợp gò má là gì? Nguyên nhân và triệu chứng như thế nào?

Vỡ nát xoang hàm 

• Trong trường hợp chấn thương nặng, xoang hàm có thể bị vỡ vụn thành từng mảnh.
• Da mặt tím bầm và phù nề nhiều.
• Xương gò má bị sụp nhưng ít khi nhìn thấy do tràn khí làm da mặt căng phình.

Xử Trí:

• Mở mặt trước xoang hàm để kiểm tra mảnh vỡ.
• Loại bỏ những mảnh xương vụn tách rời niêm mạc.
• Sử dụng ngón tay trỏ để nắn lại thành xoang.
• Mở dẫn lưu qua đường mũi và đặt bấc vào lòng xoang để cố định.
• Rút bấc sau 6 ngày.

Chấn thương vỡ xoang hàm kèm theo vỡ khối xương mặt

Xem thêm: Có những loại chấn thương vùng hàm mặt nào? Mức độ nguy hiểm?

Chấn thương vỡ xoang hàm mạnh, đặc biệt khi đập thẳng vào vùng mặt thường dẫn đến vỡ khối xương mặt. Ngay sau tai nạn, bệnh nhân có thể bị choáng và ngất, kèm theo chảy máu nhiều từ vùng mũi và miệng. Bệnh nhân cảm thấy hàm răng di động mỗi khi nhai. Tùy thuộc vào vị trí của đường vỡ xương, có thể xuất hiện tình trạng tím bầm ở màng tiếp hợp, hàm ếch hoặc họng. Khi bệnh nhân cắn răng lại, khớp cắn sẽ bị lệch khiến hàm trên và hàm dưới không còn đối xứng với nhau.

Cách xử trí:

• Cấp cứu.
• Cầm máu mũi.
• Làm thông thoáng đường hô hấp bằng cách lấy máu trong mũi và kéo lưỡi ra ngoài miệng.
• Chống sốc bằng thuốc mê.
• Điều trị gãy xương hàm trên: Kết hợp với Răng Hàm Mặt để bảo tồn xương vỡ và các mảnh vụn xương.

Chấn thương vỡ xoang hàm có mất chất

• Đây là loại chấn thương thường gặp trong các khu vực chiến tranh. Tình trạng mất chất bao gồm cả mất xương và mất phần mềm với mức độ thương tổn phụ thuộc vào sức công phá của đạn, đại bác hoặc bom, mà không theo một hệ thống nhất định. Người bị thương có thể mất xương gò má, mũi, hoặc vùng hàm.
• Bệnh nhân thường chảy máu nhiều và có thể bị choáng, vì vậy cần điều trị cấp cứu để chống choáng. Nếu có tổn thương sọ não, bệnh nhân cần được chuyển đến khoa ngoại thần kinh trước khi tiến hành điều trị vết thương hàm mặt.

Xử trí:

• Khi xử trí vết thương cần kiểm tra hốc xoang để lấy sạch dị vật, loại bỏ các mảnh xương vụn và cắt lọc những phần không còn khả năng sống sót. Sau đó, các mảnh gãy sẽ được đặt lại và cố định bằng buộc xương hoặc đặt bấc trong hố xoang, dẫn lưu qua đường mũi.
• Khâu da cần được thực hiện để khép kín vết thương và trong trường hợp thiếu da, có thể tiến hành ghép da từ vùng khác nếu vết thương sạch. Phẫu thuật chỉnh hình sẽ được thực hiện cho các thương tích mất chất sau khi vết thương đã lành lại và hình thành sẹo.

Thông qua các phương pháp chẩn đoán và xử trí hiện đại, bác sĩ có thể khôi phục lại cấu trúc và chức năng của xoang hàm. Từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Sự phối hợp giữa các chuyên gia y tế và sự hiểu biết của bệnh nhân về tình trạng của mình là yếu tố then chốt trong quá trình điều trị và hồi phục. Liên hệ với Nha khoa Bảo Ngọc qua 0333.235.115 để được tư vấn chi tiết và bắt đầu điều trị chấn thương hàm mặt bạn nhé!

Có thể bạn quan tâm: Top 1 niềng răng thẩm mỹ tại Nha khoa Bảo Ngọc uy tín hiện nay

Nhận báo giá các loại Implant

Δ